Milli Eğitim Bakanlığı’nca Tamamlanmış Avrupa Birliği Eğitim Projeleri’nin Yönetici ve Uzman Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

ÖZ

Bu araştırmada Milli Eğitim Bakanlığı’nın sonuçlandırdığı Avrupa Birliği finansmanlı eğitim projeleri (Temel Eğitime Destek Programı, Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Mesleki ve Teknik Eğitimin Modernizasyonu Projesi), bu projelerin karar ve uygulama aşamasında rol alan Türk ve yabancı yöneticilerin ve uzmanların görüşlerine göre amaç, süreç, sonuç ve sürdürülebilirlik boyutlarında değerlendirilmiştir.

Bu araştırmanın katılımcıları Avrupa Birliği finansmanlı projelerinde görev alan Türk ve yabancı yöneticiler ve uzmanlardır. Araştırma kapsamına alınan katılımcıların genel özellikleri; Temel Eğitime Destek Programı (TEDP), Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP) ve Mesleki ve Teknik Eğitimin Modernizasyonu Projelerinden (MTEM) en az birinin karar alma ve uygulama süreçlerinde etkin olarak görev almalarıdır. Araştırmada özellikle sadece karar alan değil bunları pilot illerde uygulayan katılımcıların da görüşleri alınmış, objektifliği sağlamak için TEDP, MEGEP ve MTEM projelerinin hazırlık ve uygulamasına katılmış Türk ve yabancı uzmanların görüşlerine de başvurulmuştur.

Bu araştırmada veriler iki biçimde toplanmıştır. İlk olarak, görüş bildirmeyi kabul eden birçok katılımcı ile yüz yüze görüşme yapılarak veriler kaydedilmiştir. Görüş bildirmeyi kabul eden katılımcıların görüşlerini almak üzere de yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan görüşme formları oluşturulmuştur. Bu görüşmeler daha sonra deşifre edilerek çözümlenmiştir. Yüz yüze görüş bildirmeyen/bildiremeyen katılımcılardan yazılı olarak görüşlerini ifade etmeleri istenmiştir. Bunun için yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan görüşme formları katılımcılara verilmiştir. Yazılı olarak toplanan bu görüşler de daha sonra çözümlenmiştir. Araştırmanın temel sonuçları şöyledir:

Avrupa Birliği finansmanlı TEDP, MEGEP ve MTEM projelerinin çıktılarının ülke geneline yaygınlaştırıldığı görülmüştür. TEDP, MEGEP ve MTEM’in hazırlık, uygulama ve sonuçlarına bakıldığında, genel olarak projelerin taraflarca iyi sahiplenilmesi, iş tanımının ve hedeflerinin iyi hazırlanmış olması, yeterli bütçeye sahip olmaları güçlü; projelerin uzun süreli olmaları, çok farklı bileşenleri ele almaları, mevzuat yönünden karşılaşılan satın alma prosedürleri, deneyimli personel azlığı ve yerel yönetimlerce sürdürülebilmesinde karşılaşılan zorluklar zayıf yönleri olarak ortaya çıkmıştır.

TEDP, MEGEP ve MTEM projeleri, MEB’in kurumsal yapısında ilk olmaları açısından vizyon değişimine önemli bir etkisi olmuştur. TEDP, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılma sürecinde “Eğitim ve Kültür” faslında ayrıca “Temel İnsan Hakları” faslında verdiği taahhütleri yerine getirmesi konusunda katkı sağlamıştır. Türk Hükümeti’nin eğitim reformu konusundaki kararlılığını ortaya koymasına, Türkiye’nin Avrupa Birliği normlarını yakalamasına ve üyelik sürecine önemli katkısı olmuştur.

MEGEP Projesi, mesleki eğitim üzerine yapılan tartışmaların hangi zeminde ve hangi ölçülerle tartışılacağı konularını çözmüştür. Avrupa Birliği’nin mesleki eğitim konusundaki tecrübesi, bu konuda önemli bir kıyaslama aracı sayılmıştır. Fakat bunun sonunda Türkiye’ye özgü bir sistemin oluşturulması esas alınmıştır.