Ortaokul Öğrencilerinin Bedensel Okuryazarlığını Değerlendirme

ÖZ

Bu çalışmanın amaçları (a) ortaokul öğrencilerinin bedensel okuryazarlığını saptamak, (b) ortaokul öğrencilerinde bedensel okuryazarlığın alt başlıkları arasında bir ilişki olup olmadığını incelemek ve (c) ortaokul öğrencilerinin bedensel okuryazarlıklarında cinsiyet ve sınıf açısından bir farklılık olup olmadığını belirlemektir. Çalışmaya, Ankara ilinde üç farklı devlet okulundan altıncı ve yedinci sınıf öğrencileri (72 erkek, 82 kız) dahil edilmiştir. Veri toplamak için, Kanada’da geliştirilen “Gençler için Bedensel Okuryazarlık Değerlendirmesi” (Physical Literacy Assessment for Youth, PLAY) ölçüm aracı kullanılmıştır. Bu ölçüm aracı, PLAYfun öğrencilerin bedensel okuryazarlıkta fiziksel alanını (hareket yetkinliğini), PLAYself öğrencilerin bedensel okuryazarlıkta psikolojik alanını, PLAYinventory öğrencilerin bedensel okuryazarlıkta davranışsal alanını ölçmek için kullanılmıştır. Veri analizinde, Pearson korelasyon ve bağımsız t-test kullanılmıştır. Sonuçlar üç farklı kategoride açıklanmıştır; ilk olarak, psikolojik alanda (PLAYself) öğrenciler 2,91 puan almışlardır. Psikolojik alan puanları iki bölümden oluşmaktadır; (a) çevresel katılım puanları 2,34, (b) öz yeterlik puanları 3,20’dir. Öğrenciler en çok açık hava aktivitelerinde (X̄ = 3.22, SS = 0.93) kendilerinin iyi olduğunu, buz ve kar üzerinde yapılan aktiviteleri (X̄ = 1.16, SS = 1.16) ise genel olarak hiç denemediklerini ya da bu tür aktivitelerde iyi olmadıklarını belirtmişlerdir. Davranışsal alanda (PLAYinventory) sonuçlar göstermiştir ki, öğrenciler genellikle yüzme, futbol, basketbol, bisiklet, voleybol, koşu, yürüme, paten sürme aktivitelerine katılmaktadırlar. Fiziksel alanda (PLAYfun) ise, öğrenciler hareket testinden ortalama 37,96 puan almışlardır ve bu sonuç hareket becerilerinin “gelişmekte olan” alanda olduğunu göstermiştir. Pearson korelasyon analizi sonucuna göre, öğrencilerin psikolojik ve davranışsal alanları arasında istatistiksel olarak pozitif korelasyon bulunmaktadır (r (156) = .392, r < 0.05). Bağımsız t-test sonuçlarına göre, kızlar (X̄ = 35.49, SS = 6.13) ve erkeklerin (X̄ = 40.63, SS = 7.42) fiziksel alan puanları arasında istatistiksel olarak fark vardır t (156) = 4.76, r < 0.05, r²=.13. Sonuç olarak, öğrencilerin psikolojik alandan yüksek puan aldıkları fakat fiziksel alandan düşük puan aldıkları gözlemlenmiştir. Buna ek olarak, altıncı ve yedinci sınıf öğrencilerinin hareket yetkinlik testinde beden eğitimi ve spor öğretim programı hedeflerini karşılamadığı saptanmıştır. Gelecek çalışmalar için, katılımcı sayısı artırılmalı, farklı sınıf düzeylerinde ve şehirlerde bedensel okuryazarlıkla ilgili araştırmalar yapılması önerilmektedir.