Yıkıcı Liderliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Psikolojik Sermayenin Aracılık Rolü

ÖZ

Bu çalışmanın amacı, okul müdürlerinin yıkıcı liderlik davranışlarının, öğretmenlerin psikolojik sermaye ve örgütsel vatandaşlık davranışı algıları üzerindeki etkisini yapısal eşitlik modeli kapsamında test etmektir. Çalışma nedensel-karşılaştırma deseninde tasarlanmış olup yıkıcı liderlik bağımsız değişken, örgütsel vatandaşlık davranışı bağımlı değişken, psikolojik sermaye ise aracı değişken olarak ele alınmıştır. Katılımcılar tabakalı örnekleme yöntemiyle bir büyükşehir merkez ilçelerinden belirlenen farklı okul bölgelerinden seçilen 21 okulda görev yapan 253 öğretmenden oluşmaktadır. Çalışmada veriler, Yıkıcı Liderlik Ölçeği, Psikolojik Sermaye Ölçeği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Çalışmada hem gizil hem de gözlenen değişkenlerdeki ölçüm hatasını birleştirmeyi sağlamak amacıyla yol analizi kullanılmıştır. Çalışma sonuçları, yıkıcı liderliğin psikolojik sermaye ve örgütsel vatandaşlık davranışını negatif, psikolojik sermayenin örgütsel vatandaşlık davranışını ise pozitif yönde etkilediğini göstermiştir. Yıkıcı liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde ise psikolojik sermayenin negatif bir aracı etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yıkıcı davranışların öğretmenler üzerindeki olumsuz etkilerine dayanarak, yıkıcı liderlerin belirli özelliklerini ve okullar ve öğretmenler üzerindeki sonuçlarını tanımlamak ve bunları eğitim uygulamalarına ve politikalarına dahil etmek, yıkıcı davranışlara yönelik eğilimlerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olacaktır. Bu bağlamda, okul müdürlerinin seçilmesinde etkili ve sistematik bir süreç izlemek, etkili geri bildirim mekanizmaları kullanmak, yönetim süreçlerinde öğretmen katılımı arttırmak yıkıcı liderlik davranışlarının azalmasına imkan tanıyacaktır.