Zeki Öğretim Sistemleri

ÖZ

Yeni çığırlar açabilecek yeniliklere gebe olan yeni bir yüzyıla yaklaşırken, eğitimin nasıl, nereye kadar ve kim tarafından yapılacağı tartışılmaktadır. Her an yüzlerce yeni bilgi örüntüsü insanlığın bilgi dağarcığına katılırken, öğretmensizliğin ve kalitesiz eğitimin doğurduğu sorunlara toplumsal yaşamın her boyutunda tanık oluyoruz. Bütün bunlarla mücadele ederken ve biz bu satırları okurken, bireyin gereksinimlerini karşılamaya yönelik yüzlerce yenilik kullanıma sunuluyor. Bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeler ve insanoğlunun doğayı değiştirme mücadelesinde ortaya çıkan yeni sorunlar, insanların daha kompleks cihazları işe koşarak çok daha karmaşık problemleri çözebilmelerini gerekli kılmaktadır. Bu işlevlerin yerine getirilmesi için, okul ortamının kendi sorumluluk alanı içinde, insanların daha ileri düzeyde (hızlı, kompleks ve soyut) çıkarımlar yapabilme ve karar verme yeteneklerini geliştirmesi kaçınılmaz olmaktadır. Bilgisayar sistemlerinin bu bağlamda geliştirilerek, gerekli olan öğrenim/öğretim etkinliklerini sağlaması amaçlanarak, istendik sistemler işe koşulmak istenmiş ve istenmektedir. Bilgisayarların öğretmenin yerine geçerek, hem bu meslek kolundakileri işsizleştireceği hem de öğretmedeki niteliği artırabileceği düşüncesi yaygınlaşmaktadır. Bu nedenle akıllı ve adaptif edimleri yerine getirebilecek sistemlerin temel özelliklerini ve mevcut durumlarını incelemekte fayda vardır. Bazı alanlardaki (Şekil 1) araştırmalar zeki bilgisayar sistemlerinin geliştirilmesi ile ilgili gerekli bilgileri sağlamaya yönelmişlerdir. Bu alanlardan biri Bilişim Bilim, diğeri Bilgisayar Bilimleri ve bir diğeri de Eğitim Bilimleri’dir. Bilişimciler, uzman ile uzman olmayan bireylerin düşünsel farklılıklarını ve bir konu alanı uzmanlarının problem çözme yöntemlerini belirlemeye çalışırken, Bilgisayar Bilimciler problem çözebilen ve ekonomi, eğitim ve tıp gibi karmaşık alanlarda karar verme sürecine yardım edebilecek bilgisayarlar geliştirmeye çalışmaktalar. Bu alanların yanında zorunlu bir konumda olan Eğitim Bilimleri de öğrenme/öğretme süreçlerinin geliştirilmesi, yapay öğretim sistemlerinin kendi öğrenme birimlerini geliştirmede pedagojik ilkelerin kullanılması ve yardımcı olacakları bireyleri analiz yollarını araştırmaktadır.