Öğretmen Liderliğini Açıklamaya Yönelik Bir Model: Dağıtımcı Liderlik, Örgütsel Öğrenme ve Öğretmenlerin Öz Yeterlik Algısının Öğretmen Liderliğine Etkisi

ÖZ

Bu çalışmada öğretmen liderliğini açıklamaya yönelik bir model test edilmiştir. Önerilen modelde dağıtımcı liderlik, örgütsel öğrenme ve öğretmenlerin öz yeterlik algısı değişkenleri öğretmen liderliğinin üç alt boyutu olan kurumsal gelişme, mesleki gelişim ve meslektaşlarla işbirliğini açıklayan değişkenler olarak yer almıştır. Model, Sosyal Bilişsel Kuram (Bandura, 1986) temel alınarak oluşturulmuş ve öğretmen liderliğini açıklayan yönetsel, örgütsel ve bireysel öğeler birlikte ele alınmıştır. Araştırma Ankara ilinin yedi ilçesindeki ortaokullarda görev yapan 360 öğretmenin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında Öğretmen Liderliği Ölçeği (Beycioğlu ve Aslan, 2010), Öğrenen Örgüt Boyutları Anketi (Marsick ve Watkins, 2003), Okullarda Liderlik Kapasitesi Ölçeği (Lambert, 2003) ve Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeği (Tschannen-Moran, Woolfolk Hoy ve Hoy, 1998) kullanılmıştır. Çalışma kapsamında toplanan veriler gözlenen değişkenlerle yol analizi (path analysis) tekniği ile test edilmiştir. Analiz sonuçları modelin oldukça iyi uyum değerlerine sahip olduğunu ve doğrulandığını ortaya koymuştur. Bu sonuç dağıtımcı liderliğin öğretmen liderliğini doğrudan ve ayrıca örgütsel öğrenme ve öğretmenlerin öz yeterlik algısı üzerinden dolaylı olarak etkilediğini göstermektedir. Çalışma sonuçları okullarda öğretmen liderliğinin gelişmesi için yönetsel, örgütsel ve bireysel etmenlerin bütüncül olarak ele alınması gerektiğini ve liderlik kadar örgütsel ve bireysel etmenlerin de önemli olduğunu ortaya koymaktadır.