Doğa Kavramı ve Çocukların Doğadan Uzaklaşmasına İlişkin Fenomenografik Bir Çalışma

ÖZ

Doğadan her geçen gün uzaklaşan ve kopan çocukların doğayı kavrama ve doğayı koruma bilincini zihinlerinde canlandırmak ve anlamlandırmak oldukça zordur. Her geçen gün eğitim ortamlarının modern teknolojilerle olan entegrasyonu artarken bu ortamların doğa ile yeterince bütünleştirilememesi çocuklarda doğa kavramı ve doğa ile ilgili sorunlarının farkına varılmasını daha da zorlaştırmaktadır. Bu araştırmanın amacı, eğitim ortamlarının düzenlenmesinden sorumlu olan öğretmenlerin “doğa” kavramı ve “çocukların doğadan uzaklaşması” meselesini nasıl algıladıklarını açıklamaktır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan fenomonografik araştırma deseni kullanılmıştır. Örneklem ise amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırma, Diyarbakır il merkezde yer alan ve il Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarında görevli 20 sınıf öğretmeni ve 20 fen bilgisi öğretmeni olmak üzere toplam 40 öğretmen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin 17’si kadın (%42,5) ve 23’ü erkek (%47,5)’tir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin doğa kavramını üç farklı kategoride anlamlandırdıkları belirlenmiştir. Bunlar sırasıyla doğanın fiziksel/görünen özellikleri; doğanın bütünlüğü ve işlevi; doğanın insan sağlığı için önemidir. Sonuç olarak, zamanlarının büyük bir çoğunluğunu okullarda geçiren öğrencilere uygulanan eğitim programlarının düzenlenmesinde doğayı da kapsayan etkinliklerin uygulanması ve eğitim ortamlarının doğadaki varlıkları içeren model, numune ve görsel araçlarla tasarlanması öğrencilerin doğa kavramını daha kolay kavranmasını sağlayabilir.