Ergen Örneklemde Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Cinsiyetlere Göre Ortalama ve Kovaryans Yapılarıyla Ölçme Eşdeğerliği

ÖZ

Bu araştırmanın temel amacı, Beş Faktör Kişilik Modeli çerçevesinde geliştirilen Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin (5FKE) ergen örneklemde yapı geçerliğini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda kız ve erkek karşılaştırma gruplarında kişilik envanterinin cinsiyetler arası ölçme eşdeğerliği, yapısal eşitlik modellemeleri kapsamındaki ortalama ve kovaryans yapı analizi ile test edilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını İzmir İli’ndeki 3 lisede (2 devlet, 1 özel lise) kayıtlı olan toplam 490 lise öğrencisi (%63,1 kız, %36,9 erkek, yaş ortalaması 16,59 ve standart sapması 0,841) oluşturmaktadır. 5FKE’nin iç tutarlık güvenirlik analizleri sonucunda Cronbach’s Alpha katsayıları temel faktörler düzeyinde .78 (özdenetim/sorumluluk) ve .93 (duygusal tutarsızlık) ranjları arasında bulunmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda da ergenlerde beş faktör kişilik yapısının, yetişkinlerde saptandığı biçimde aynı faktör örüntüsüne sahip olduğu tespit edilmiştir. Ölçme modeli, 5FKE’nin gözlenen on yedi alt boyut ve beş temel örtük faktörden oluşturulmuş, cinsiyetler arası ölçme eşdeğerliği ortalama ve kovaryans yapı analizleri iç içe geçmiş beş farklı hiyerarşik model ile test edilmiştir. 5FKE’nin cinsiyet gruplarında faktör yapısını tamamen sağladığı, skalar değişmezlik aşamasında kısmi skalar modelin veriye uyum gösterdiği ve katı değişmezlik koşulunun kabul edilebilir düzeyde sağlandığı tespit edilmiştir.