Eleştirel Okuma ve Okuma Stratejileri Bilişsel Farkındalığı Arasındaki İlişki: Bir Kanonik Korelasyon Analizi

ÖZ

Bu araştırma ortaokul öğrencilerinden toplanan verilerden hareketle eleştirel okuma ve okuma stratejileri bilişsel farkındalığı arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamaktadır. Çalışmada nicel araştırma modellerinden korelasyonel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma Hatay ilinde resmi okullarda öğrenim gören basit seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenen 1026 ortaokul öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri Eleştirel Okuma Ölçeği, Okuma Stratejileri Bilişsel Farkındalık Ölçeği ve Öğrenci Bilgi Formu ile toplanmıştır. Elde edilen bu veriler betimsel istatistik analizi, Pearson Korelasyon analizi ve kanonik korelasyon analizi ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin eleştirel okumalarının orta, okuma stratejileri bilişsel farkındalıklarının yüksek düzeyde olduğu; eleştirel okuma ile okuma stratejileri bilişsel farkındalık düzeyi arasında pozitif yönlü güçlü bir ilişkinin bulunduğu tespit edilmiştir. Kanonik korelasyon analizine göre, eleştirel okuma ile okuma stratejileri bilişsel farkındalığı arasında %62’lik bir varyansın paylaşıldığı; bunlarla birlikte eleştirel okumanın konu, metin, yazar ve okur alt boyutları ile okuma stratejileri bilişsel farkındalığının planlama, düzenleme, değerlendirme alt boyutları arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir.