Göreve Yeni Başlayan Ortaokul Matematik Öğretmenlerinin Öz Yansıtma Süreçleri

ÖZ

Bu durum çalışmasında göreve yeni başlayan ortaokul (5-8. sınıflar) matematik öğretmenlerinin öğretim faaliyetlerine ilişkin öz yansıtma süreçlerinin (öz değerlendirme, neden atfetme, duygusal tepki ve sonuç çıkarımı) incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, Türkiye’nin Batı ve İç Anadolu bölgelerinde görev yapmakta olan, meslek yaşamlarında ilk beş yılını doldurmamış altı ortaokul matematik öğretmeni ile çalışılmıştır. Araştırmanın verileri, sınıf içi gözlemlerden hareketle geliştirilmiş olan yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla elde edilmiştir. Veri toplama sürecinde ilk olarak katılımcıların matematik dersleri (her bir katılımcı için yaklaşık 10 saat) gözlemlenerek öğretim durumları belirlenmiştir. Ardından gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmelerle katılımcılardan tespit edilen öğretim durumları için öz yansıtmalar yapmaları istenmiştir. Analiz sürecinde ilk olarak durum içi analizler yapılmış ve her bir öğretmenin öz yansıtma faaliyetleri betimlenmiştir. Ardından altı öğretmenden elde edilen bulgular karşılaştırmalı olarak incelenerek göreve yeni başlayan ortaokul matematik öğretmenlerinin hangi öz yansıtma faaliyetlerini ne derece gerçekleştirdiği tanımlanmıştır. Bulgular, katılımcıların dersi değerlendirmeleri istendiğinde kendi öğretim davranışlarını dikkate almadıklarını göstermektedir. Derslerindeki başarısızlığı, kendi kontrolleri altında olmayan faktörlere (örneğin ebeveynlerin ilgisizliği, okulun fiziksel imkânlarının yetersizliği) atfetmişlerdir. Ayrıca gözlemlenen dersleri için ortaya koymuş oldukları olumlu duygusal tepkilerin ve sonraki dersleri için almış oldukları uyarlamacı (gelişimsel) kararların yetersiz olduğu gözlemlenmiştir. Bu bulgular, göreve yeni başlayan ortaokul matematik öğretmenlerinin öz yansıtma becerilerini kazanmalarını destekleyecek hizmet önceci ve hizmet için uygulamaların gerekliliğine işaret etmektedir.