İngilizce Dersi Öğretim Programlarında Kaynaşıklık: Temel Eğitimden Ortaöğretime Sistematik Bir Analiz

ÖZ

Türkiye’de son 20 yılda İngilizce dersi öğretim programlarına yönelik çok sayıda araştırma yapılsa da programlardaki kaynaşıklığa ilişkin herhangi bir analize rastlanmamıştır. Bir öğretim programının hem dikey hem de yatay olarak birçok yönden birbiriyle ilişkili olma durumunu ifade eden kaynaşıklık, öğrencinin gelişimini bütüncül bir şekilde planlamayı ve öğrenmelerin transferini sağlamaktadır. Bu çalışmada 2018 yılında yayımlanan temel eğitim ve ortaöğretim İngilizce dersi öğretim programları, kaynaşıklık açısından sistematik olarak incelenmiştir. Özellikle “İngilizce dersi öğretim programları ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde yatay ve dikey kaynaşıklık açısından nasıldır?” sorusuna yanıt aranmıştır. Analizde, alanyazındaki çalışmalardan yararlanılarak oluşturulan ve uzman görüşleriyle geliştirilen Kaynaşıklığı Belirlemeye Yönelik Kılavuz Sorular kullanılmıştır. Doküman analizi türündeki çalışmada, veriler betimsel analize tabi tutulmuştur. Bulgular, temel eğitimden ortaöğretime doğru programların hedef dilin kültürünü çok sınırlı bir şekilde yansıttığını, disiplinler arası olma özelliğinin zayıf olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda programların yatay kaynaşıklığa kısmen sahip olduğu tespit edilmiştir. Dikey kaynaşıklık açısından ise, sınıflar arasında süreklilik ve aşamalılık çoğunlukla gerçekleştirilmiş olsa da; bütünleşik dil becerilerinin ölçümünde, kazanımların taksonomik açıdan üst düzey düşünme becerilerine doğru ilerlemesinde, kademeler arası dil yeterliği hedeflerinin birbiriyle uyumunda ve ölçülmesinde eksikler olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda programların hem yatay hem de (özellikle kademeler arası) dikey kaynaşıklığının tam olarak sağlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır. İngilizce dersi öğretim programlarının kaynaşıklığını güçlendirmek üzere çeşitli öneriler sunulmuştur.