Kaynaştırma Uygulamalarının Öğrenme Çıktılarına Etkililiğinin Meta-Analitik Değerlendirilmesi

ÖZ

Eğitimde fırsat eşitliği ilkesini yerine getirmek için toplumda özel gereksinimli bireylerin eğitimlerinin ön plana alınması ve bu bireylere özel eğitim hizmetleri sunulması gereklidir. Kaynaştırma uygulamaları özel gereksinimli (ÖG) öğrencilerin tipik gelişim özelliği gösteren (TGÖG) akranlarıyla birlikte aynı ortamda eğitimlerini sürdürmelerini sağlamaktadır. Bu araştırmada kaynaştırma uygulamalarının etkililiğini belirlemek amacıyla yakın zamanda yapılan araştırmaların meta-analiz yoluyla nicel sentezlenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda 2000-2019 yılları arasında yapılan, deneysel/yarı deneysel desene dayalı çalışmalar dâhil edilme ölçütleri doğrultusunda ulusal ve uluslararası veri tabanlarından taranmıştır. Bu çalışma, PRISMA (Preferred Reporting Items for Systematic Review and Meta-Analysis Protocols) rehberliğinde yapılmıştır. Literatür taraması sonucunda yarı deneysel ve deneysel desenlerin uygulandığı ve gruplar arasında karşılaştırmaların yapıldığı 62 çalışmaya ulaşılmıştır. Ancak dâhil edilme ölçütlerine uygunluk gösteren 36 çalışma (14 doktora tezi, 10 yüksek lisans tezi, 11 makale ve 1 konferans bildirisi) bu çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmaların etki büyüklüğü, heterojenlik testi, ara değişken analizleri ve yayım yanlılığı analizleri Comprehensive Meta- Analysis programı (CMA 3.0) kullanılarak yapılmıştır. Bulgular rastgele etkiler modeline göre ele alınmış ve Cohen'in ölçütlerine göre yorumlanmıştır. Kaynaştırma uygulamalarının etkililiği “büyük etki büyüklüğü” düzeyinde bulunmuştur (g= 1.328). Ayrıca, araştırmaya dâhil edilen çalışmaların etki büyüklükleri uygulama yapılan grup (öğretmen, öğrenci) ve okul kademe değişkenlerine göre de hesaplanmıştır. Grup düzeyleri açısından hem öğretmenler hem öğrenciler grubunda uygulamaların etkililiği “büyük etki büyüklüğü” düzeyinde bulunmuştur. Okul düzeyleri açısından yükseköğretim düzeyinde “orta etki büyüklüğü” görülürken, diğer tüm grupların “büyük etki büyüklüğüne” sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Kaynaştırma uygulamalarının etkililiğinin öğrenciler ve öğretmenler açısından büyük etki düzeyinde, öğretmen adayları açısından orta etki düzeyinde olduğunu ortaya çıkaran bu çalışmanın sonuçlarından birtakım çıkarımlar sağlanabilir.