Öğretim Kalitesinin Matematik Okuryazarlığı Performansına Etkilerinin Öğrencilerin Bakış Açısından Modellenmesi: PISA 2012 Türkiye Örneklemi

ÖZ

Bu çalışmada PISA 2012 verileri yardımıyla Türkiye örnekleminde öğrencilerin matematik derslerinde öğretim kalitesine yönelik algılarının PISA 2012 matematik okuryazarlığı performansı üzerine etkisinin ve bu etkide matematiğe yönelik öz-benlik ve ilginin aracı rolünün ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Betimsel-ilişkisel tarama modelindeki bu araştırmaya Türkiye örnekleminde yer alan 4848 öğrencinin tamamı katılmıştır. Verilerin analizi Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) kullanılarak yapılmıştır. Öğretim kalitesini kavramsallaştıran üçlü (triarşik) modelin teorik çerçevesine dayanarak araştırma kapsamında ele alınan bağımsız değişkenler bilişsel aktivasyon, sınıf yönetimi, öğrenci oryantasyonu ve öğretmen desteği olarak tanımlanırken matematik öz-benlik ve matematik ilgisi gibi duyuşsal değişkenler aracı bağımsız değişkenler olarak tanımlanmıştır. PISA 2012 matematik testinden elde edilen matematik okuryazarlık performansı ise bu çalışmada bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre matematik okuryazarlığı performansını net toplam etki açısından (negatif de olsa) en iyi açıklayan değişkenin öğrenci oryantasyonu, pozitif yönde en iyi açıklayan değişkenin ise bilişsel aktivasyon olduğu belirlenmiştir. Ayrıca matematik okuryazarlığı performansı için sınıf yönetimi ve öğretmen desteği değişkenlerinin anlamlı bir açıklayıcı olmadığı da görülmüştür. Diğer taraftan, öğrencilerin bilişsel aktivasyon ve sınıf yönetimi algılarının matematiğe yönelik öz-benlik algısı üzerinde olduğu gibi öğretmen desteği algısının da matematiğe yönelik ilgi algısı üzerinde düşük düzeyde doğrudan bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Matematik okuryazarlık performansı üzerindeki dolaylı etkiler açısından incelendiğinde, bilişsel aktivasyon ve sınıf yönetimine yönelik algıların pozitif düşük düzeyde anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Araştırmanın sonuçları ve sınırlılıkları tartışılmış bu bağlamda gelecek araştırmalar için bazı öneriler sunulmuştur.