Öğretmenlerin Akran Zorbalığına İlişkin Tutumlarının, Akran Zorbalığı ile Baş Etme Stratejilerinin ve Algıladıkları Okul İkliminin İncelenmesi

ÖZ

Akran zorbalığı okullarda en sık görülen saldırgan davranışlardan biridir. Akran zorbalığı, zorbalık yapan, zorbalığa maruz kalan ve zorba-kurban olan çocuk ve ergenlerde düşük benlik saygısı, depresyon, kaygı ve yalnızlık gibi pek çok önemli soruna yol açtığı için oldukça önemli bir problemdir. Araştırmalar çocukların zorbaca bir davranışla karşılaştıkları zaman en çok yardım istedikleri kişilerin öğretmenler olduğunu göstermiştir. Bu nedenle öğretmenler, gerek zorbalığın en çok okulda görülmesi gerekse çocukların bu durumda en çok yardım istedikleri kişiler olarak akran zorbalığının önlenmesinde önemli bir role sahiptir. Öğretmenler hem kendi tutum ve davranışları hem de zorbalık olayları yaşandığında kullandıkları baş etme stratejileriyle akran zorbalığı süreçlerine aktif bir şekilde dâhil olarak öğrencilere rol model olmaktadır. Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin akran zorbalığına ilişkin tutumlarını, zorbalık olaylarıyla karşılaştıklarında kullandıkları baş etme stratejilerini ve mevcut okul iklimine ilişkin algılarını incelemektir. Araştırmaya 12 farklı ortaokuldan 280 kadın ve 116 erkek olmak üzere toplam 396 öğretmen katılmıştır. Sonuçlara göre, kadın öğretmenlerin erkeklere kıyasla daha fazla insancıl ve disiplinci tutum gösterdiği ve daha sıklıkla kurban ile çalışma, diğer yetişkinlere bildirme ve zorbayı disipline etme stratejilerini kullandıkları bulunmuştur. Ayrıca, öğretmenlerin kullandığı baş etme stratejilerinde yaşa bağlı anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Tüm değişkenlerin akran zorbalığıyla baş etme stratejilerini ne ölçüde yordadığını incelemek üzere yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre, kadın öğretmenlerin, yaşça büyük olanların, akran zorbalığına karşı fazla insancıl tutuma sahip olan ve eğitimde yenilikleri daha olumlu algılayan öğretmenlerin akran zorbalığı ile baş etme stratejilerinin daha etkili olduğu bulunmuştur.