Okuma Çemberlerinin Okuduğunu Anlama ile Akıcı Okuma Üzerindeki Etkileri ve Okur Tepkileri: Bir Karma Yöntem Araştırması

ÖZ

Bu araştırmanın amacı, okuma çemberleri yönteminin okuduğunu anlama ile akıcı okuma üzerindeki etkilerinin belirlenmesi ve bu süreçte okur tepkilerinin ortaya çıkarılmasıdır. Araştırmanın modeli karma gömülü deneysel desen olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda okuma çemberleri yöntemi uygulanmış, nitel boyutunda ise öğrencilerin okudukları kitaplara yönelik okur tepkileri ortaya çıkarılmıştır. Uygulamalar ilkokul dördüncü sınıflarda biri deney diğeri kontrol grubu olmak üzere iki sınıfta yürütülmüştür. Veri toplama araçları olarak öğrencilerin okuduğunu anlamalarını belirlemede çoktan seçmeli okuduğunu anlama testi ile akıcı okumanın değerlendirilmesinde çok boyutlu akıcılık ölçeği kullanılmıştır. Okur tepkileri ise açık uçlu anket formu aracılığıyla ortaya çıkarılmıştır. Araştırmada, okuma çemberleri yönteminin, okuduğunu anlama açısından olumlu etkileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır.  Öte yandan okuma çemberleri yönteminin, hikâye edici ve bilgi verici metinlerde okuma hızları bakımından olumlu etkilerinin olduğu da görülmüştür. Araştırmanın nitel boyutunda öğrencilerin okudukları kitaplara yönelik okur tepkilerinden elde edilen bulgulara göre öğrencilerin okudukları kitaplara yönelik yanıtlarının çoğunlukla okur merkezli olarak ortaya çıktığı anlaşılmaktadır.  Araştırma süresince birinci okuma çemberinden sonuncu okuma çemberi uygulamasına kadar öğrencilerin her okuma çemberinde okur merkezli yanıtlarının arttığı, metin merkezli yanıtlarının ise azaldığı görülmektedir.