Sosyal Bilgiler Dersinde Estetik Yaratıcılık Öğretim Etkinlikleriyle Yaratıcı Düşünme Becerilerinin Geliştirilmesi

ÖZ

Bu araştırma Sosyal Bilgiler dersinde estetik yaratıcılık uygulamalarının öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerine etkisinin incelendiği nitel bir araştırmadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasına (örnek olay) göre desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme türlerinden ölçüt örnekleme göre belirlenmiştir. Çalışma grubu 2017-2018 eğitim öğretim bahar yılı Hatay ilinde orta sosyo ekonomik düzeydeki bir okulda öğrenim gören 12 dördüncü sınıf öğrencisinden ve sınıf öğretmeninden oluşmuştur. Sosyal Bilgiler dersinde estetik yaratıcılık öğretim etkinlikleri performans görevleri yoluyla 17 saatlik bir süreçte uygulanmış ve öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerindeki gelişimleri takip edilmiştir. Araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme ve yapılandırılmış gözlem yoluyla toplanmıştır. Görüşmeler öğrencilerle ve sınıf öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Öğrenci gelişimlerini değerlendirmek amacıyla sınıf öğretmeniyle süreç sonunda görüşme yapılmış ve elde edilen verileri betimsel analiz yoluyla bulgulara dönüştürülmüştür.  Çalışma grubundaki öğrencilerle de süreç sonunda görüşme yapılmış ve verileri içerik analiziyle incelenmiştir. Öğrenci gelişimlerini izlemek amacıyla yapılan gözlemlerden elde edilen veriler araştırmacılar tarafından yapılandırılan yaratıcı düşünme (hayal kurma, fikir üretme, espri anlayışı, araştırma yapma, ürün geliştirme, sorun çözme) alt boyutlarından oluşan Yaratıcı Düşünme Becerileri Değerlendirme Rubriği (YDBDR) aracılığıyla betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırmada estetik yaratıcılık öğretim uygulamalarından öğrencilerin en çok fikir üretme ve espri anlayışları boyutlarında gelişim gösterdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin araştırma yapma, sorun çözme, hayal kurma boyutlarında fark edilebilir gelişim gösterdikleri tespit edilmiştir. Araştırmada dikkat çeken nokta ise öğrencilerin ürün oluşturma becerilerinde gelişimin sağlanmasına rağmen hiçbirinin eşsiz ve benzerlerinden farklı ürün oluşturma seviyesine çıkamamış olmasıdır. Araştırmadan elde edilen diğer bir sonuç ise, estetik yaratıcılık öğretim uygulamalarının öğrencilere bilgiyi anlamlandırma ve duyuşsal anlamda da (keyifli sınıf ortamı sunma, duyguları ifade edebilme vb.) olumlu kazanımlar sağlamasıdır.