Lise Öğrencilerinin Derslerdeki Siberaylaklık Davranışlarının İncelenmesi

ÖZ

Çalışmanın amacı, lise öğrencilerinin derslerde siberaylaklık davranışlarında bulunma durumlarının çeşitli değişkenler ve öğretmen görüşleri açısından incelenmesidir. Yakınsayan paralel karma yöntemle desenlenen araştırmanın çalışma grubunu 9 farklı okuldan toplam 819 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Nicel verilerin toplanmasında Akbulut, Dursun, Dönmez ve Şahin (2016) tarafından geliştirilen beş faktörlü “Siberaylaklık Ölçeği” kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanması için ise yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmış ve bu form öğrencilerden alınan bilgileri desteklemek adına her bir okulda farklı branşlarda ders vermekte olan toplam 18 öğretmene uygulanmıştır. Nicel verilerin çözümlenmesinde bağımsız örneklem t-testi, tek-yönlü ANOVA testi, I. Tip hatayı kontrol etmek amacıyla Bonferroni düzeltmesi (correction) ve çoklu karşılaştırma testlerinden yararlanılırken, nitel veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Nicel verilerin analizinde öğrencilerin derslerde siberaylaklık davranışında bulunma durumları üzerinde cinsiyet ve okul türü değişkenlerinin orta düzeyde anlamlı bir etkisi olduğu ortaya çıkarken, öğrenim görülen sınıf ve sosyal ağlarda geçirilen ortalama süreye göre ise küçük düzeyde etki büyüklüğü ile anlamlı farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte araştırmada öğretmenlerden alınan görüşler çerçevesinde, öğrencilerin derslerde siberaylaklık davranışında bulunma nedenleri ile ilgili olarak eğitim süreci ve sosyo-psikolojik etmenler sebep gösterilirken, öğrencilerin derslerde siberaylaklık davranışında bulunmalarının genel olarak öğrencilerin akademik başarıları ve derse yönelik ilgileri üzerinde olumsuz bir etki oluşturduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmada ayrıca öğrencilerin derslerde siberaylaklık davranışında bulunmalarının, sınıf arkadaşları ve öğretmenleri açısından derse yönelik motivasyonlarında azalma, dikkat dağınıklığı yaratma ve ders akışını bozma gibi olumsuz durumlara sebebiyet verdiği ifade edilmiştir.