Mülteci Çocuklar ve Okula Uyum: Öğretmenlerin Kültüre Duyarlılıkları Üzerinden Bir Çözümleme

ÖZ

Okullar farklı sosyokültürel yapılardan gelen mülteci çocukların, sosyo-kültürel yaşama uyum sağlamalarında anahtar bir role sahiptir. Son yıllarda 4 milyona yakın insan Irak ve Suriye’den Türkiye’ye göç etmek durumunda kalmıştır. Bu kadar çok sayıda insanın sosyal hayata katılmasıyla birlikte onların eğitimi de önemli bir gündem konusu haline gelmiştir. Mülteci öğrencilerin varlığı öğrenim gördükleri okullarda kültürel çeşitliliğe yol açmış ve temasa bağlı sosyal çatışmaların ortaya çıkmasını tetiklemiştir. Bu çalışmada öğrencilerin kültürel arka planlarının dikkate alındığı ve değer gördüğü bir öğrenme çevresi yaratılması argümanından yola çıkan kültüre duyarlı eğitim, çalışmanın kavramsal çerçevesini oluşturmuştur. Öğretmenlerin mülteci öğrencilere öğretmenlik yapma deneyimlerinin kültüre duyarlı eğitimin temel dinamikleri üzerinden çözümlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nitel bir araştırmadır. Araştırmada Ankara’da mülteci nüfusun ağırlıklı olarak yaşadığı çevrelerde bulunan dört farklı okuldan gönüllü 14 öğretmen ile yüz yüze görüşülmüştür. Elde edilen verilerin analizi sonucunda ulaşılan bulgular öğretmenlerin öğrenciler hakkında ne bildikleri, mülteci öğrencilerin eğitimi konusundaki yaklaşımları ve kültüre duyarlı öğrenme ortamları hazırlama deneyimleri olmak üzere üç temada toplanmıştır. Türk eğitim sisteminin mültecilerin eğitimine hazır olmamasından kaynaklı olarak öğrencilerin kültürel arka planlarına ilişkin bilgi eksiklikleri ve sistematik sorunların kültüre duyarlı eğitimin önündeki temel engel olduğu ve öğretmenlerin pedagojik anlamda bu sorunların nasıl üstesinden gelecekleri konusunda yeterli araçlara sahip olmadıkları ulaşılan en genel sonuçtur.