Matematik Öğretmenlerinin Öğrenen Tarafından Üretilen Örnekleri Sınıfta Kullanma Sıklıklarının ve Gerekçelerinin İncelenmesi

ÖZ

Örnekler sınıf içinde, genellikle öğretmen tarafından sunulmakta, öğrenciler ise verilen örnekleri inceleyerek ilgili kavrama ilişkin anlamalarını geliştirmeye çalışmaktadırlar. Örneklerin bu şekilde kullanımlarına ek olarak örnek üretme, bireylerin farklı stratejiler geliştirebileceği bir problem çözme aktivitesi olarak tanımlanmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda örnek üretme hem pedagojik bir yöntem hem de bir araştırma aracı olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, lise matematik öğretmenlerinin öğrenciler tarafından üretilen örnekleri (bundan sonra kısaca öğrenci örnekleri denilecektir) kullanım sıklıklarını incelemek ve bu kullanım sıklığı arkasındaki nedenleri ortaya çıkarmaktır. Çalışmanın örneklemini fen lisesi, Anadolu lisesi, imam hatip lisesi ve meslek lisesinde çalışan ve yıl olarak farklı matematik öğretim deneyimine (1-36 yıl) sahip 196 matematik öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri, Watson ve Mason (2005) tarafından bir strateji listesi olarak sunulup araştırmacı tarafından bir araya getirilerek öğretmenlerin öğrenci örneklerini kullanma sıklığını ortaya çıkarmak amacıyla oluşturulan bir envanter ile toplanmıştır. Öğretmenlerin çalıştıkları okul türlerinin ve matematik öğretimi deneyim yıllarının öğrenci örneklerini kullanma sıklıklarını anlamlı olarak yordayıp yordamadığını belirlemek için regresyon analizi kullanılmıştır. Ek olarak, 16 öğretmenle yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonunda en fazla öğrenci örneği kullanma sıklığının matematik öğretim deneyimi 21 yıl ve üstü olan öğretmenlere ait olduğu bulunurken, en düşük öğrenci örneği kullanma sıklığının matematik öğretim deneyimi 6-10 yıl arası olan öğretmenlere ait olduğu tespit edilmiştir. Fen lisesi öğretmenlerinin öğrenci örneği kullanma sıklığı en yüksek, meslek lisesi öğretmenlerinin öğrenci örneği kullanma sıklığı ise en düşük çıkmıştır. Ancak regresyon analizinde, sadece matematik öğretimi deneyim yılının öğrenci örneklerini kullanma sıklığına anlamlı katkı sağladığı belirlenmiştir. Nitel verilerin analizi sonucunda da öğrencilere, eğitim politikalarına, ailelere, konuya, sınıf ortamına ve öğretmenlerin inanç ve tutumlarına bağlı kısıtlamaların öğretmenlerin öğrenci örneklerini kullanma sıklığını etkilediği görülmüştür. Ayrıca öğretmenlerin, alan ve öğrenci ile alan ve öğretim hakkındaki bilgisi öğrenci örneklerini kullanmalarını etkilemektedir.