Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi

ÖZ

Bu çalışmada, farklı bilişsel farkındalık okuma stratejilerinin uygulandığı Türkçe derslerinde, 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinde farklılaşma olup olmadığını belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem olarak nicel ve nitel yöntemlerin kullanıldığı karma araştırma yöntemi benimsenmiştir. Çalışmada kontrol grubundaki eleştirel düşünme çalışmaları Türkçe öğretim programına göre gerçekleştirilirken; deney gruplarındaki çalışmalar SQ4R (inceleme, soru oluşturma, okuma, anlatma, not alma, tekrar gözden geçirme) ve Etkileşimli Sesli Okuma (ESO) stratejilerine göre yapılmıştır. Araştırmanın nicel kısmında üç farklı sınıfta bulunan 95 öğrenciye 8 haftalık uygulama yapılmıştır. Nitel kısımda ise deney gruplarında bulunan 32 öğrenciyle yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler SPSS 22 paket programıyla analiz edilmiş; nitel verilerin analizinde ise MAXQDA 12 programından yararlanılmıştır. Sonuç olarak ESO stratejisi eğitimi alan öğrencilerle, SQ4R stratejisi eğitimi alan ve kontrol grubundaki öğrencilerin son test puanları karşılaştırıldığında öğretmenin model olduğu ESO stratejisinin uygulandığı deney grubu lehine anlamlı farklılık görülmüştür. Öğretmenin rehber olduğu SQ4R deney grubu ile kontrol grubu arasında anlamlı fark yoktur. Nicel sonuçları nitel bulgular da desteklemektedir. ESO deney grubunda görüşmeye katılan öğrencilerin hepsi uygulanan stratejinin çeşitli yönlerden eleştirel düşünme becerilerini geliştirdiğini belirtirken; SQ4R grubundaki öğrencilerin çoğu uygulanan stratejinin kendilerine katkı sağlamadığını belirtmiştir.