Mesleki Gelişim Programı: Öğretmenlerin Bilimin Doğasını Öğrenme ve Öğretme İnançları

ÖZ

Bilimin doğası, fen öğretim programlarının ana vizyonu olan bilim okuryazarlığının önemli bir bileşenidir. Buna karşılık fen bilgisi öğretmenleri bilimin doğasını sınıf içi uygulamalarına transfer etmekte önemli sorunlarla karşılaşmaktadır. Fen bilgisi öğretmenlerinin sınıf içi uygulamaları öğrenme ve öğretmeye yönelik sahip oldukları inançlardan etkilenmektedir. Dolayısıyla öğretmenlerin bilimin doğasını öğrenme ve öğretme inançlarının gelişimi, sınıf içi uygulamalarının geliştirilmesi açısından önemlidir. Bu araştırmada fen bilgisi öğretmenlerinin bilimin doğası ile ilgili mesleki yeterliliklerini geliştirmeyi amaçlayan uzun süreli bir mesleki gelişim programının öğretmenlerin bilimin doğasını öğrenme ve öğretme inançları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırma gönüllü 18 fen bilgisi öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada tek gruplu ön test-son test deneysel desen kullanılmıştır. Veriler Sampson ve Benton (2006) tarafından geliştirilen Reform Yaklaşımlarına Yönelik İnançlar Ölçeği (BARSTL) ve araştırmacılar tarafından geliştirilen Bilimin Doğasının Öğretimi Özyeterlik Ölçeği ile toplanmıştır. Öğretmenlerin ön test ve son test performansları Wilcoxon Testi kullanılarak karşılaştırılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular uzun süreli mesleki gelişim programının öğretmenlerin bilimin doğasını öğretmeye yönelik öz yeterlilik inançlarını ve reform yaklaşımlarına yönelik inançlarını geliştirdiğini göstermiştir. Bulgular, fen bilgisi öğretmenlerinin mesleki gelişim programı öncesinde bilimin doğası hakkında görüşlerinin yetersiz düzeyde olmasına rağmen öz yeterlik inançlarının oldukça yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Bilimin doğası hakkında yetersiz görüş ve çeşitli kavram yanılgılarına sahip ancak bu konuyu öğretmeye hevesli ve öz yeterliği yüksek olan öğretmenlerin, bilim okur yazarı bireyler yetiştirilmesinin önünde engel teşkil etme riski bulunmaktadır. Bu durum, bilim okuryazarlığının önemli bir bileşeni olan bilimin doğası hakkında öğretmenlerin heveslerini ve öz yeterliliklerini düşürmeden, mevcut kavram yanılgılarıyla yüzleşmelerini sağlayacak ve onların sınıf içi uygulamalarını destekleyecek uzun süreli mesleki gelişim programlarına ihtiyacı daha da belirginleştirmiştir. Bu nedenle bu araştırmada değişen mesleki gelişim paradigmalarına uygun bu tür mesleki gelişim programlarının arttırılması önerilmiştir.