Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocukların Ebeveynlerinin Sosyal Destek, Öz Yeterlik ve Yaşam Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

ÖZ

Bu çalışmada; okulöncesi dönemde (0-6 yaş) gelişimsel yetersizliği olan çocukların ebeveynlerinin algıladıkları sosyal destek, öz yeterlik ve yaşam doyum düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek ve bu ilişkiyi yordayan değişkenleri ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmanın katılımcı grubu, okulöncesi dönemde bulunan gelişimsel yetersizlik tanılı çocukların 225 ebeveyninden meydana gelmiştir. Katılımcı grubundan 139’u çocukların annesi, 86’sı ise babasıdır. Çalışma sürecinde çocuklara ve ebeveynlerine ait kişisel bilgiler, araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılarak elde edilmiştir. Çocukların ebeveynlerinin algıladıkları sosyal destek düzeylerini belirlemek üzere “Yenilenmiş Ana Baba Sosyal Destek Ölçeği/YASDÖ” kullanılmıştır. Katılımcıların ebeveyn öz yeterlik düzeylerini değerlendirmek için; “Ebeveyn Öz Yeterlik Ölçeği Türkçe Versiyonu/EÖYÖ-TV” ndan yararlanılmıştır. Katılımcıların yaşam doyum düzeylerini belirlemek için ise “Yaşam Doyum Ölçeği/YDÖ” kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçları, katılımcıların algıladıkları sosyal destek düzeyleriyle gelir düzeyleri arasında düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, katılımcıların öz yeterlik algılarının çocuklarının sahip olduğu tanı türlerine göre değiştiği ortaya konmuştur. Ayrıca; sosyal destek ve ebeveyn öz yeterliği ile yaşam doyumu arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu, sosyal destek ve ebeveyn öz yeterliği değişkenlerinin birlikte yaşam doyumu toplam varyansının bir kısmını açıkladığı saptanmıştır. Sonuçta, sosyal destek ve ebeveyn öz yeterliği değişkenlerin yaşam doyumu üzerinde anlamlı birer yordayıcı değişken oldukları ortaya konulmuştur. Çalışmadan elde edilen bulgular tartışılmış ve ileri araştırmalar ile uygulamalar için çeşitli öneriler getirilmiştir.