Dezavantajlı Yüksek Başarılı Öğrencilerin Okul ve Öğrenci Düzeyinde Matematik Başarılarını Etkileyen Değişkenlerin İncelenmesi

ÖZ

Araştırmanın temel amacı, düşük sosyo-ekonomik statüye sahip olmalarına rağmen yüksek başarı gösteren Türk öğrencilerin öğrenme fırsatları, okul iklimi ve okul kaynakları değişkenleri birlikte ele alındığında matematik başarılarını nasıl etkilediğini hiyerarşik lineer model (HLM) kullanarak incelemektir. Son zamanlarda yapılan çalışmalar sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı geçmişe sahip olan öğrencilerin dezavantajlı sosyo-ekonomik koşullara sahip akranlarına göre daha üst düzeyde başarı gösterdiğini belirtmektedir. Bu bakımdan düşük sosyo-ekonomik statüye sahip öğrencilerin başarılarını yordayan değişkenlerin belirlenmesi önem kazanmaktadır. Araştırmada düşük sosyo-ekonomik statüye sahip olmalarına rağmen yüksek başarı gösteren öğrencilerin temel özellikleri alan yazındaki çalışmalar ile ortaya çıkarılmış; hem okul hem öğrenci düzeyinde genel olarak başarı düzeylerine etki eden faktörler üzerinden teorik bir model kurulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu PISA 2012 Türkiye örneklemindeki 317 dezavantajlı yüksek başarılı öğrenci olarak tanımlanan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre öğrenci düzeyinde Okuldaki Uygulamalı Matematik Görevlerinde Tecrübe ve Matematik Sınıfındaki Öğretmen Desteği değişkenlerinin; okul düzeyinde ise Okulun Eğitsel Kaynaklarının Kalitesi ve Öğrenciyle İlişkili Okul İklimini Etkileyen Faktörler değişkenlerinin düşük sosyo-ekonomik statüye sahip başarılı öğrencilerin ortalama matematik puanlarına katkılarının anlamlı olduğu belirlenmiştir. Kurulan modeller incelendiğinde hem okul hem de öğrenci düzeyinde değişkenleri içeren modeldeki Okuldaki Uygulamalı Matematik Görevlerinde Tecrübe, Okulun Eğitsel Kaynaklarının Kalitesi ve Öğrenciyle İlişkili Okul İklimini Etkileyen Faktörler değişkenlerinin okullar arasındaki varyansın %44’ünü açıkladığı belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca öğrenci düzeyindeki değişkenlerin kısmen anlamlı etkilerinin olduğu görülmüştür.