Türk Öğrencilerin TIMSS 2007 ve 2011 Matematik Başarısında Öğrenci ve Öğretmen Özelliklerinin Etkileri

ÖZ

Bu çalışmada, Türkiye’deki sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik başarılarını etkileyen öğrenci özellikleri (okuldaki akran zorbalığına ilişkin algı, matematikte kendine güven, matematiği öğrenmekten hoşlanma ve matematiğe değer verme) ile okul düzeyinde ele alınan öğretmen özellikleri (öğretmenin çalışma koşulları, öğretmenin akademik başarı üzerindeki vurgusu ve öğretimi geliştirmek için meslektaşlarıyla gösterdiği iş birliği) arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. İlişkisel tarama modelinde olan araştırmanın örneklemini Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (Trends in International Mathematics and Science Study-TIMSS) 2007 uygulamasına katılan 141 öğretmen, 4498 öğrenci ve 2011 uygulamasına katılan 219 öğretmen, 6928 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama araçlarını, TIMSS 2007 ve 2011 uygulamasında kullanılan öğrenci ve öğretmen anketleri ile matematik başarı testleri oluşturmaktadır. Bu ölçme araçlarından elde edilen verilerin çözümlenmesinde, hiyerarşik lineer modelleme (HLM) yöntemi kullanılmıştır. Analizlerde dört hiyerarşik model kullanılmıştır. Bu modeller sırasıyla: (i) Tesadüfi Etkili Tek Yönlü Varyans Analizi Modeli; (ii) Sonuçların Ortalamalar Olduğu Regresyon Modeli; (iii) Tesadüfi Katsayı Regresyon Modeli; (iv) Sabit ve Eğim Katsayılarının Çıktı Olduğu Modeldir. Öğrenci ve okul düzeyinde öğrencilerin matematik başarıları ile ilişkili özelliklerin ilişki derecesini ve 2007-2011 yılı TIMSS uygulamaları arasındaki bu ilişkilerin durumunu incelemek amacıyla yapılan analizler sonucunda, her iki TIMSS uygulama döneminde de sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik başarısında okullar arasında oldukça farklılık olduğu görülmüştür. Hem 2007 hem 2011 TIMSS uygulaması sonuçlarına göre okul düzeyinde, öğrencinin matematik başarısının öğretmenin akademik başarı vurgusu değişkeniyle ilişkisi pozitif yönde ve manidardır. 2007 ve 2011 yıllarındaki uygulamalarda, öğretmenin çalışma koşulları ve öğretmenin öğretimi geliştirmek için meslektaşlarıyla iş birliği yapma değişkenleri ile öğrencinin matematik başarısı arasında manidar ilişki bulunmamıştır. Okulda zorbalığa az maruz kalan ve matematikten hoşlanan öğrencilerin matematik testindeki performansları, TIMSS 2007 ve 2011’de daha yüksektir. Öğrencilerin matematikte kendilerine güvenmeleri 2011 yılı TIMSS başarılarında manidar etkiye sahipken 2007 yılında değildir. Ayrıca öğrencilerin matematiğe verdiği değer, her iki uygulama döneminde de öğrencilerin matematik başarısıyla manidar ilişki göstermemiştir.