İşitme Engelli Öğrencilerin Okuma-Yazma Eğitiminde Mobil Uygulama Kullanımı

ÖZ

Okuryazarlık, toplumda işlev görebilmek için gereken temel becerilerden biridir. Ancak işitme engelli bireyler, dilin fonetik sistemine erişememeleri nedeniyle okuryazarlık gelişiminde dezavantajlı durumdadır. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki güncel gelişmeler, özel eğitim alanında teknoloji entegrasyonu çabalarını teşvik eder niteliktedir. Bu durum, işitme engelli çocuklara yönelik okuma-yazma eğitimi için verimli bir teknoloji entegrasyon alanı olarak öne çıkmaktadır. Alanyazındaki teknoloji entegrasyonu çalışmaları genellikle görsel sözlüklere, işaret diline, kelime egzersizlerine ya da hikâye kitaplarına yoğunlaşmaktadır. Bunun yanında, çalışmaların süreci değil, sonuçları raporladığı görülmektedir. Ancak, bütüncül bir yaklaşımla tüm teknoloji entegrasyonu sürecini betimleyen az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışma, işitme engelli çocuklara okuma yazma öğretiminde mobil araçların uygulanabilirliğini inceleyen bir araştırma projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, iki uygulama sıfırdan başlanarak geliştirilmiş, tasarım tabanlı araştırma yoluyla iyileştirilmiş ve durum çalışması yoluyla sınıf ortamında kullanımları incelenmiştir. Araştırma, işitme engelli bireylere işitsel ve sözel yöntemle eğitim veren, İşitme Engelli Çocuklar Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde (İÇEM) gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcıları 2013-2014 ve 2014-2015 eğitim öğretim yıllarında İÇEM’de öğrenim gören ilkokul ve ortaokul kademesindeki işitme engelli öğrencilerdir. Araştırmanın her aşamasında farklı katılımcılar ile çalışılmıştır. Araştırmanın verileri gözlemler, video kayıtları, uzman panelleri, ses kayıtları ve yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Toplanan veriler tümevarım analizi yoluyla ve NVivo 10 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizi sonucunda öğrenme ortamında teknolojiden faydalanılmasının öğrencilerin derse yönelik ilgilerini ve motivasyonlarını arttırdığı görülmüştür. Bu çalışma, geliştirilen mobil uygulamalara yönelik tasarım, iyileştirme ve entegrasyon aşamalarını özetlemekte; işitme engelli çocukların okuma yazma öğretimine ilişkin öneriler sunmaktadır.