Akademisyenlerin ve Öğrencilerin Perspektifinden Akademik Özgürlük: Nitel Bir Çalışma

ÖZ

Tasasız bir akademik hayatın ön koşulu olan akademik özgürlük demokratik toplumlarda bir kültür haline gelmiştir.Eşitliğin, bireyselliğin ve bağımsızlığın ilkeleri, akademik özgürlük anlayışımızı ve beklentilerimizi önemli ölçüde şekillendirmektedir. Akademik özgürlük ile ilgili araştırmalar genellikle teorik olmakla birlikte akademik özgürlük ile ilgili geçmişte yaşanılan sınırlamalar üzerinedir.Dolayısıyla akademik özgürlüklerle ilgili sorunları detaylı bir şekilde ortaya koyan ve öğrencilerin de görüşlerini inceleyen bir araştırmaya ihtiyaç vardır. Bu araştırmanın amacı akademisyenlerin ve yükseköğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin akademik özgürlük ile ilgili görüşlerini ortaya koymaktır.

Araştırmada yükseköğretim kurumalarında akademik özgürlükler ile ilgili 11 akademisyen ile yüz yüze görüşmeler yapılmış, 298 öğrencinin görüşü alınmıştır. Akademisyenlerin ve öğrencilerin akademik özgürlük ile ilgili görüşleri 6 kavramsal kategori altındatoplanmaktadır; (1)eğitim alanındaki özgürlükler, (2) araştırma alanındaki özgürlükler, (3) İfade özgürlükleri, (4) kurumsal özgürlükler, (5) akademik özgürlüklerin önemi ve (6)akademik özgürlüklerin korunması.

Araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda akademisyenlerin ve öğrencileri dini veya politik fikirlerinin çoğunluk tarafından olumsuz karşılanabilir korkusu yaşadıkları söylenebilir. Öğrenciler derste düşüncelerini yanlış anlaşılma ve tepkiyle karşılaşma korkusuyla özgür bir şekilde ifade edememektedirler. Aynı durum akademisyenlerin yönetimle ilgili ilişkilerinde karşımıza çıkmaktadır. Akademisyenler akademik özgürlükler bakımından ciddi sorunlar yaşadıklarını, öğrenciler ise üniversitede kendilerini yeterince özgür hissetmediklerini ifade etmişlerdir.