Başarı Beklentisi Önemli mi?

ÖZ

Beklenti bilindiği gibi bir umudun ifadesidir. Birey meydana gelebilecek bir olasılık için bir beklenti oluşturur.; beklenti olumlu ya da olumsuz olabilir; bireyin dikkati hedef doğrultusunda uyarılır; o duygusal bir tutum içine girer (Chaplin, 1968). Öğrenciler kendi başarılarıyla ilgili belli düzeyde beklenti oluştururlar. Güçlü düzeyde geliştirilen başarı ya da başarısızlık beklentilerinin, bireyin tercihlerini ve güdülerini yönlendirmede karar verici bir rolü vardır. Birey beklediği başarıya ulaştığı ölçüde, faaliyetin devamına yaklaşma; beklediği başarıdan uzak kaldığı ölçüde faaliyetin devamından kaçma eğilimi gösterir (McCleland, 1984). Nasıl mı? Eğer öğrenci başarılı olmayı bekliyorsa (beklenen başarı düzeyi öğrenci taratman tanımlanmıştır ve işin standardı bellidir) beklediği başarıya ulaştığında iki şekil de ödüllenir: 1 - Doyum elde eder, bu içsel (birincil pekiştireçtir) bir ödüldür. 2 - Öğretmeni ona başarının karşılığı iyi not verir, ayrıca herhangi bir biçimde onu onurlandırır, bu da dışsal (ikincil pekiştireç) bir ödüldür. Başarıya ulaşan öğrenci gurur duyar, yaşadığı güzel duygularla yaptığı öğrenme faaliyetleri arasında ilişki kurar; gelecekte başarılı olma olasılığı olduğunu algılar, benzeri durumlar için başarı beklentisi geliştirir, benzeri faaliyetleri yapma eğilimi gösterir. Öğrenci beklediği başarıya ulaşamadığında bunun tersi olur. Öğrenci için hoş olmayan bu durumda öğrenci içsel ve dışsal uyaranlar algılar, bunlar onun duyguları ile birleşir. Öğrencinin gururu incinir. Başarısızlık olasılığı beklentisi artar ve öğrenci gelecekte benzeri faaliyetlerden kaçar. Başarı ve başarısızlık durumunda duyguların yoğunluğu ve yaşanan zamanın uzunluğu, öğrencinin geliştirdiği kaçma veya yaklaşma davranışının direncini arttırır (Kağan, 1978). Başarı başarıyı, başarısızlık ise başarısızlığı getirir.