Probleme Dayalı Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması

ÖZ

Günümüzde problem çözen, tartışan, sorgulayan, değiştiren, liderlik yapabilen, bilgiyi biriktirmek yerine kullanabilen bireylere ihtiyaç duyulması, bir konuyla ilgili hazırlanan senaryo üzerinde öğrencilerin gruplar halinde çalışmasını sağlayan probleme dayalı öğrenme yaklaşımının (PDÖ) değerini ortaya çıkarmaktadır. PDÖ' nin geleneksel öğretime kıyasla öğrenci başarısı üzerindeki etkililiğini belirlemeyi amaçlayan bağımsız çalışmalarda, bir tek çalışmaya, sıklıkla bir tipteki uygulama veya işleme odaklanılmaktadır. Alan yazında farklı alanlarda, farklı derslerde ve farklı öğrenci grupları üzerinde yapılmış çalışmalarla PDÖ' nin geleneksel öğretime kıyasla başarı üzerindeki etkisini ortaya koyan çok sayıda çalışmanın olması, bu çalışmaların meta-analizinin yapılması ihtiyacını doğurmuştur. Bundan dolayı yapılan çalışmada, bağımsız çalışmalardan elde edilen bulguların, meta-analiz yöntemiyle bütünleştirilerek daha büyük bir çalışmaya dönüştürülmesi, alan yazına katkı sağlayacağı düşünülerek gerekli görülmüştür.

Çalışmada belirlenen ölçütlere bağlı olarak meta-analize alınabilecek araştırmalar incelenmiş ve ölçütleri karşılayan 98 çalışmaya ulaşılmıştır. Çalışmaların etki büyüklükleri ve birleştirilmiş etki büyüklüğü Comprehensive Meta Analysis v2.0 (CMA) İstatistiksel Paket programı kullanılarak hesaplanmıştır.

Araştırmadan elde edilen sonuçlar şu şekildedir: (1) Rastgele etkiler modeline göre meta-analize dahil edilen çalışmaların geleneksel öğretime kıyasla başarıya olan etki büyüklükleri ortalaması (g) 0.83 olarak hesaplanmıştır. Bu bulguya göre, PDÖ'nin, geleneksel öğretime göre akademik başarıyı arttırma açısından yüksek düzeyde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. (2) Çalışmanın yayım yanlılığı durumunu ortaya çıkarmak için yapılan analizler sonucunda, meta-analiz çalışmasında yayım yanlılığı olmadığı belirlenmiştir. (3) PDÖ yaklaşımının en çok öğretmenler ve yüksek lisans öğrencilerinin uygulama yaptığı çalışmalarda etkili olduğu, en az etkinin ise öğretim elemanlarının yaptıkları uygulamalardan elde edildiği belirlenmiştir. (4) PDÖ' nin uygulandığı grupların örneklem büyüklüklerinin büyük ya da küçük olmasının, öğrenci başarısı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. (5) PDÖ' nin geleneksel öğretime kıyasla öğrenci başarısı üzerindeki etkisinin, yaklaşımların uygulandığı bilim alanlarına göre değişmediği sonucuna ulaşılmıştır. (6) PDÖ' nin uygulandığı farklı öğretim kademeleri arasında akademik başarı açısından farklılık yoktur. (7) PDÖ' nin geleneksel öğretime kıyasla akademik başarı üzerindeki etkisinin, yaklaşımın öğretme-öğrenme sürecindeki uygulama süresine göre değişmediği sonucuna ulaşılmıştır. Belirtilen araştırma sonuçlarına ek olarak, çalışma, meta-analize dahil edilen çalışmaların betimsel analiz sonuçlarını da içermektedir.