Türkiye’de Fen ve Teknoloji Öğretiminde Yapılandırmacılığın Öğretimsel Uygulamaları Üzerine Bir Meta-Analiz

ÖZ

Bu araştırmada meta-analiz yöntemi kullanılarak Türkiye’de 2002-2012 yılları arasında uygulaması yapılmış araştırmalara göre, yapılandırmacılığın öğretimsel uygulamalarının fen başarısı ve fene/fen ve teknoloji dersine yönelik tutum üzerindeki etkisine ilişkin yeni çalışmalara yol açacak nitelikte kapsamlı bir görüş elde etmek amaçlanmıştır. Verilerin toplanması için, dâhil edilme ölçütleri belirlenip kodlama formu hazırlanmıştır. Araştırma kapsamında 25 doktora tezi, 77 bilimsel makale olmak üzere toplamda 102 araştırma incelenmiş; dâhil edilme ölçütlerine uygun bulunan 31 adet deneysel ve yarı-deneysel araştırma, meta-analiz yöntemiyle birleştirilmiştir. Her çalışmanın etki büyüklüğü Cohen’in d’sine göre, CMA (comprehensive meta-analysis) istatistik programı kullanılarak hesaplanmıştır. Bulgulara göre, yapılandırmacılığın öğretimsel uygulamalarının geleneksel etkinliklere göre, fen ve teknoloji dersine yönelik başarıyı artırmada geniş düzeyde (ES=1.003); fene/fen ve teknoloji dersine yönelik tutumu olumlu yönde geliştirmede ise orta düzeyde (ES=0.743) daha etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca yapılandırmacılığın öğretimsel uygulamalarının, geleneksel etkinliklere göre fen ve teknoloji dersine yönelik başarıyı artırmada tüm fen disiplin alanlarında geniş düzeyde (Fizik konularında, ES=1.025; kimya konularında, ES=1.087; biyoloji konularında, ES=0.923); fene/fen ve teknoloji dersine yönelik tutumu olumlu yönde geliştirmede fizik konularında küçük (ES=0.473); kimya (ES=0.843) konularında orta ve biyoloji (ES=0.970) konularında geniş düzeyde daha etkili olduğu saptanmıştır. Bulgular, analize dâhil edilen araştırmalarda yayım yanlılığı olmadığını göstermiştir.  Fen öğretimi üzerine yapılacak araştırmalarda dikkat edilmesi gereken hususlara ve yeni meta-analiz araştırmalarına yönelik öneriler sunulmuştur.