Türkiye’deki Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Mesleki İyilik Durumlarının Bazı Demografik ve Kontekst Değişkenleri ile İlişkisi: Çok Değişkenli Analiz

ÖZ

Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki fen bilgisi öğretmenlerinin mesleki iyilik durumlarını incelemek ve bu fen öğretmenlerinin mesleki iyilik durumlarının bazı demografik ve kontekst değişkenleri ile ilişkisini araştırmaktır. Demografik değişkenler cinsiyet, mezun olunan fakülte türü, medeni durum ve çocuk sahibi olma durumunu içerirken, kontekst değişkenleri ortalama sınıf mevcudu, öğretmenin iş deneyimi ve öğretmenin haftalık ders saatini içermektedir. Ayrıca, mesleki iyilik durumu; iş tatmini ve tükenmişlik (duygusal tükenmişlik ve kişisel başarı) olarak ele alınmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkiye genelinden basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenen 376 fen bilgisi öğretmeni oluşturmuştur. Veri setinin analizi için betimsel istatistikler ve kanonik korelasyon analizi kullanılmıştır. Analiz sonuçları Türkiye’deki fen bilgisi öğretmenlerinin yaşadığı duygusal tükenmişliğin düşük düzeyde; kişisel başarı hissi ve iş tatmininin ise yüksek düzeyde olduğunu göstermiştir. Ayrıca, ders verilen sınıfların mevcudu ve öğretmenin haftalık ders saati sayısı arttıkça öğretmenlerin daha çok duygusal tükenmişlik ve daha az iş tatmini yaşama eğiliminde oldukları bulunmuştur. Çocuk sahibi olan öğretmenlerin daha çok duygusal tükenmişlik ve daha az iş tatmini yaşadıkları görülmüştür. Bunun yanı sıra, iş deneyiminin iş tatmini ve kişisel başarı hissi ile pozitif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Bayan öğretmenler, erkek öğretmenlere kıyasla daha yüksek iş tatmini ve kişisel başarı hissi yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Benzer şekilde, üniversitelerin fen-edebiyat fakültelerinden mezun öğretmenlerin de eğitim fakültesi mezunlarına göre daha yüksek iş tatmini ve kişisel başarı hissi yaşadıkları bulunmuştur.