Marksist Siyaset ile Durkheimci Pedagoji Arasında Bir Türk Aydını: Sadrettin Celâl Antel ve Tarih Öğretimi

ÖZ

Sadrettin Celâl Antel 1890-1954 yılları arasında yaşamış Türk eğitim tarihinin önemli eğitim bilimcilerinden biridir. Bu araştırmanın amacı Sadrettin Celâl Antel’in eğitim bilim anlayışını ve tarih öğretimine katkılarını ortaya koymaktır. Araştırmada tarama yöntemi ve elde edilen verileri çözümlemek için de doküman analizi kullanılmıştır. Bu bağlamda Sadrettin Celâl Antel’in danışmanlığında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Pedagoji Enstitüsü’nde Refref Çelebioğlu’na yaptırılan "Liselerde Tarih Randımanı (1949-1950)" adlı lisans tezi incelenmiştir. Araştırma verileri betimsel analiz yardımıyla çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda ilerlemeci ve politeknik bir eğitim anlayışına sahip Sadrettin Celâl’in Avrupa ve Amerika’daki eğitim bilimlerindeki çağdaşı gelişmeleri çok yakından takip ettiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte okullarda tarih dersinin öğretimi ile ilgili yazılarında milli tarihin amaçları açısından Durkheimci bir bakışa sahip iken, tarih dersinin içeriğinin oluşturulmasında kısmen Marksist görüş açısını işe koştuğu anlaşılmaktadır. Tarih dersi için “tarih tombalası” adlı eğlenceli bir oyun geliştirmenin yanısıra yaptırdığı lisans teziyle de lise tarih derslerinde verimlilik tartışmalarına klasik kuram açısından önemli bir katkı yaptığı ortaya çıkmıştır.