Yazmaya Yabancılaşmanın Doğasını Belirlemek: Bir Karma Yöntem Araştırması

ÖZ

Yazma becerisi, zaman içinde bilişsel, sosyo bilişsel ve sosyokültürel kuramlarla açıklanmıştır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda ise yazmanın sosyokültürel yönüne vurgu yapıldığı görülmektedir. Bu araştırmada hem psikolojik hem de sosyolojik bir kavram olan yabancılaşma, yazma bağlamında ele alınmıştır. Başka bir ifadeyle yazmanın sosyokültürel boyutuna işaret eden ve yazma eğitimi literatüründe bir ihtiyaç olduğu düşünülen yazmaya yabancılaşma kavramın dinamikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Yazmaya yabancılaşma kavramını açıklamayı amaçlayan bu araştırmada karma yöntem desenlerinden keşfedici sıralı desen kullanılmıştır. Araştırmanın nitel aşamasında öncelikle 546 öğrenciye bir form uygulanmış ve ardından 546 öğrenci arasından yazma sıklığı, süresi, ilgisi ve hissi zaman içinde "azalan", "devam eden" ve "kaybolan" olmak üzere 3 farklı kategoriye dahil edilecek öğrenciler belirlenmiş ve bu öğrencilerle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sonucunda sosyal dinamikler, politika, inanç, yazma pratiği ve kaynak olmak üzere 5 farklı tema ortaya çıkmıştır. Nicel aşamada ise temaların kodlarına dayalı olarak bir sormaca geliştirilmiştir. Bu sormaca, 351 öğrenci tarafından yanıtlanmıştır. Nicel sonuçları analiz etmek için faktör analizi uygulanmıştır. Buna göre, yazmaya yabancılaşmanın doğasını açıklayan “yazma pratiği”, “yazma öğretimi”, “duygu”, “değer”, “değerlendirme sistemi” ve “algı” olmak üzere 6 yapı tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçları sadece yazmaya yabancılaşmanın doğasını kanıtlamakla kalmamakta, aynı zamanda sonraki araştırmalar için çeşitli öneriler sunmaktadır.