İkili Yerleşik Öğrenme Modeli ile Sosyal Bilgiler Dersinde Kavram Yanılgılarını Giderme: Eylem Araştırması

ÖZ

İkili Yerleşik Öğrenme Modeli (İYÖM), yanlış anlamaları en aza indirgemek için uygulanabilecek alternatif bir öğrenme modelidir. İYÖM hem kavramın nitelikleriyle hem de öğrencilerin kavrama yönelik ontolojik görüşüyle etkinliklere başlaması gerektiğini vurgular. Araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler programında, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında, 5. sınıf “İnsanlar, Yerler ve Çevreler” öğrenme alanı içindeki programda yer alan kavramlara ilişkin olarak ders öncesinde kavramlara yönelik bilişsel durumu, kavramlarla ders işlenmesi sonrasında öğrencilerin bilişsel gelişimini ortaya koymak ve kavramsal değişim sürecini incelemektir. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması deseni benimsenmiştir. Araştırmanın katılımcıları, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında, Kayseri ili Sarız ilçesine bağlı bulunan Havuz Ortaokulundaki (Kod İsim) 5/C ve 5/D sınıfında öğrenim gören 31 öğrenciden oluşmaktadır. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak saha notları ve etkinlik üretmek amacıyla durum tespiti için kelime ilişkilendirme testleri; kavram kazandırmaya yönelik olarak kavram haritaları, kavramsal değişim metinleri, anlam çözümleme tabloları, kavram ağları, tanılayıcı dallanmış ağaç; süreci genel olarak desteklemeye ve anlamaya yönelik olarak araştırmacı notları, yapılandırılmamış gözlemler, çalışma yaprakları kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, İklim, Hava durumu, Karasal iklim, Akdeniz iklimi ve Karadeniz iklimi kavramlarına dair öğrencilerde mevcut kavram yanılgılarının giderilmesinde ve başarılarının artmasında, eylem araştırmasındaki İYÖM süreci çerçevesindeki etkinliklerin etkili olduğu görülmüştür. Araştırma sonunda, sonuçlara dayalı olarak, uygulamaya ve araştırmaya yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur.