Hedeflenmeyen Bilgi Uyaranının Davranış Öncesi ve Sonrası Uyarana Eklenerek Sunulması Fark Yaratır mı?

ÖZ

Bu araştırmada ortaöğretimde kaynaştırma uygulamalarından yararlanan, yaşları 16-17 arasında değişen, otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanısı olan üç öğrenciye genel eğitim müfredatında yer alan akademik becerilerin öğretiminde hedeflenmeyen bilgi uyaranının davranış öncesi ve sonrası uyarana eklenerek sunulduğu eşzamanlı ipucuyla öğretim uygulamalarının etkililik ve verimliliklerini karşılaştırmak hedeflenmiştir. Bu amaçla tek-denekli araştırma modellerinden uyarlamalı dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır. Ek olarak OSB tanısı olan öğrencilerden öznel değerlendirme yaklaşımıyla sosyal geçerlik verisi toplanarak betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırmanın etkililik bulguları öğrencilerin her iki öğretim uygulamasıyla da hedef akademik becerileri ve hedeflenmeyen bilgi uyaranlarını edindiklerini göstermiştir. Verimlilik bulguları ise toplam öğretim süresi hariç tüm parametrelerde hedeflenmeyen bilgi uyaranının davranış öncesi uyarana eklenerek sunulduğu eşzamanlı ipucuyla öğretim uygulamasının daha verimli olduğunu göstermiştir. Yalnızca bir öğrenci için hedeflenmeyen bilgi uyaranının davranış sonrası uyarana eklenerek sunulduğu eşzamanlı ipucuyla öğretim uygulaması için geçen sürenin daha kısa olduğu görülmüştür. Sosyal geçerlik bulguları ise katılımcıların hedef becerilere, uygulama sürecine ve araştırmanın sonuçlarına ilişkin görüşlerinin olumlu olduğunu ortaya koymuştur. Uygulamaya ve ileri araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.