Görme Yetersizliği Olan Öğrencilerin Mobil Uygulama Destekli Öğrenme Süreçlerinin İzlenmesi ve Geliştirilmesi: Bir Eylem Araştırması

ÖZ

Bu araştırmanın amacı total (tam) görme kaybı yaşayan öğrenciler için mobil uygulama destekli bir öğrenme ortamının geliştirilmesidir. Taşınabilir telefonlar ve tablet bilgisayarlara entegre kameranın görüş alanındaki metinleri sese dönüştüren mobil uygulama aracılığıyla öğrencilerin içeriği hatırlama durumları irdelenmiş ve farklı araştırmacıların iş birliğiyle süreci geliştirmeye ve iyileştirmeye yönelik eylem planları hazırlanmıştır. Çalışma eylem araştırmasıyla desenlenmiştir. Dört total görme yetersizliği olan öğrenci araştırmanın katılımcılarını oluşturmaktadır. İki farklı özel eğitim kurumundan birer özel eğitim öğretmeni, araştırmacı, geçerlik komitesi ve tüm yazılımsal düzenlemeleri araştırma ekibine sunan mobil yazılım tasarımcısı eylem araştırması ekibinde yer almaktadır. Gözlem, görüşme, belge incelemesi, haftalık toplantı tutanakları, komite işbirlikli raporlar ve hatırlama testleri veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Görme yetersizliği olan öğrencilerin dijital tabanlı yardımcı teknolojileri kullanım durumları ve deneyimleri alındıktan sonra iki haftası katılımsız gözlemci rolüyle ön izleme olmak üzere toplamda sekiz haftalık eylem araştırması gerçekleştirilmiştir. Mobil uygulamada düzenli aralıklarla elde edilen veriler ışığında teknik ve biçimsel iyileştirmeler yapılmıştır. Araştırma bulguları mobil uygulamanın okuma hızının artırılmasının, öğrenme içeriğine samimi gündelik dil ve etkileşim öğeleri eklenmesinin, durdurma ve önemli yerlerin otomatik tekrar edilmesi özelliğinin programa entegre edilmesinin hatırlama performansındaki artışın dayanakları olduğunu göstermektedir. Ders öncesinde öğrenme içeriğini kendi takip eden öğrencilerin ters yüz edilmiş biçimde sınıf ortamında öğrenme eksiklerini tamamladığı, alternatif örneklerle buluştuğu, arkadaşlarıyla öğrenme içerikleri hakkında tartışabildiği planlamada istendik seviyede öğrenme durumlarına eriştikleri gözlenmiştir. Öğrenme metinlerine üst bilişsel soru eklemenin öğrencilerde kaygı oluşturduğu ve öğrenme içeriğine devam etmede motivasyonel sorunlara neden olduğu anlaşılmıştır. Bu araştırma bağlamında yalnızca mobil uygulama kullanımının öğrenmenin tam olarak gerçekleşmesinde yeterli olmadığı; destek öğrenme materyali olarak kullanıldığında etkililik seviyesinin yüksek olduğu belirlenmiştir.