Otizmli Küçük Çocuklar ve Ebeveynlerinde Katılım: Çoklu Olgu Çalışması

ÖZ

Otizmli üç küçük çocuğun anneleri ile etkileşimleri sırasında onların sosyal katılımlarını destekleyen ve engelleyen koşullar çoklu olgu çalışmasıyla incelenmiştir. Annelerin kontrol ve öğretim amaçlı yönergeler içeren davranışları ve otizmli küçük çocukların rica içeren davranışları zaman zaman güç savaşlarının gözlendiği araçsal katılım ile sonuçlanmıştır. Bulgular, etkileşim partnerinin sosyal güdüyle başlattığı davranışına diğer etkileşim partnerinin sosyal güdüyle cevap vermesi ile sosyal katılımın kurulabildiğini göstermiştir. Sosyal amaçlı katılım başlangıcının otizmli küçük çocuğun bireysel ilgi alanları üzerine kurulabilmesi ve yalnızca her iki etkileşim partnerinin süregelen sosyal amaçlı cevapları ile korunabilmesi, sosyal amaçlı etkileşimlerde eylemlerarası (transactional) bir sıranın var olduğunu göstermiştir. Eylemlerarası sıra boyunca iki partner arasındaki etkileşim resminin sabit kalmadığı, sürekli değiştiği, uyum sağladığı ve geliştiği gözlenmiştir. Bu bulgular, otizmli küçük çocukların anneleri ile etkileşimlerinde, araçsal olmaktan ziyade sosyal amaçlı katılım anlarından muhtemelen keyif aldıklarının göstergesi olabilir. Bu nedenle, bir sonraki adımda otizmli küçük çocukların ebeveynleri ile etkileşimleri sırasında (çocuğa sevdiği atıştırmalığı veya oyuncağı vermek gibi), sosyal olmayan motivasyonlar yerine, (çocuğun keyif alması, eğlenmesi gibi) sosyal motivasyonlara odaklanmak faydalı olabilir. Böyle bir yaklaşım otizmli küçük çocuklarda sosyal amaçlı katılımı desteklemenin en umut verici yolu olabilir.