Sosyobilimsel Konularda Argümantasyon Temelli Kavram Karikatürlerinin Geliştirilmesi: Bilim ve Sanat Merkezleri Örneği

ÖZ

Bu çalışmada; Bilim ve Sanat Merkezlerindeki (BİLSEM) öğrencilere yönelik sosyobilimsel konularda (SBK) argümantasyon temelli kavram karikatürleri (SBKK) tasarlanmış ve uygulama sonuçları değerlendirilmiştir. ADDIE (analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirme) modelinin esas alındığı öğretim tasarımı üç aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada; kavram karikatürlerinin geliştirileceği SBK için bir çerçeve planı oluşturulmuştur. Bu çerçeve planında ihtiyaç duyulan her bir SBK ile ilgili muhtemel kararlar (olumlu-olumsuz), informal muhakeme modları, argüman bileşenleri (iddia, kanıt, karşıt görüş ve iddianın çürütülmesi gibi) belirlenmiştir. İkinci aşamada; SBK’nin argümantasyon temelli öğretimi için kavram karikatürleri oluşturulmuş ve uzman görüşü alınmıştır. Üçüncü aşamada ise; BİLSEM’de görev yapan öğretmenlere bir hizmetiçi eğitim verilmiş, öğrenme topluluğu oluşturulmuş, kavram karikatürleri okul koridorlarında sergilenmiş ve eşzamanlı olarak sınıf içi diyalojik tartışmalar yapılmıştır. Veri toplama araçları olarak anket formu, görüşme formları, rubrik ve gözlem formu kullanılmış; elde edilen nitel veriler betimsel analiz yoluyla çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, çerçeve planının işlevsel olduğu ve SBKK’nin belirli noktalarda iyileştirilmesi gerektiği belirlenmiştir. Araştırma kapsamında uzmanların önerileri doğrultusunda iyileştirilen SBKK’nin sınıf içinde uygulanması sürecinde öğretmenlerin beklenen kriterleri monolojikten diyalojiğe doğru farklı düzeylerde gerçekleştirebildiği görülmüştür. Bu bağlamda öğretmenler ve öğrenciler için sınıf içi uygulama sürecine yönelik diyalojik tartışmaların zenginleştirilmesini hedefleyen örnek uygulama sayısı artırılabilir. Diğer yandan bu çalışma kapsamında takip edilen çerçeve planının diğer disiplinlerde ve sınıf seviyelerinde de kullanılması önerilmektedir.