Okul Müdürlerinin Kullandıkları Güç Tipleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişkide Okula Güvenin Aracı Rolü

ÖZ

Bu araştırma, okul müdürlerinin kullandıkları güç tiplerinin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde öğretmenlerin okullarına karşı duyduğu güvenin aracılık etkisini test etmektedir. Araştırma tarama deseninde olup ilişkisel ve kesitsel modelde tasarlanmıştır. Araştırmada örgütsel güvenin aracılık rolü de incelendiği için aracılık modeline de başvurulmuştur. Araştırmanın örneklemini, 2020-2021 yılında, Van ilindeki resmi okullarda görev yapan 19.758 öğretmenden çevrimiçi olarak uygulanan ölçeklere yanıt veren ve değerlendirmeye alınan 439 öğretmen oluşturmuştur. Veri toplama araçlarında kişisel bilgilerin yanı sıra Güç Tipi Ölçeği, Okullarda Örgütsel Güven Ölçeği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmış, değişkenler arası ilişkiyi saptamak için korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modelini test etmek için yol analizi yapılmıştır. Araştırmada, kişisel veya ödül gücü kullanan okul müdürleriyle çalışan öğretmenlerin okullarına karşı yüksek güven duydukları, buna karşın yasal gücün okula güvenin anlamlı bir yordayıcısı olmadığı ve zorlayıcı gücün de okula güveni düşük düzeyde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen bir diğer sonuç okullarına karşı güven duygusu yüksek olan öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının da yüksek olduğu yönündedir. Araştırmada güç kullanımı ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki doğrudan ilişki anlamlı bulunmamıştır, ancak gerek kişisel veya ödül gücü, gerek yasal veya zorlayıcı güç kullanımı durumunda öğretmenlerin okullarına karşı duydukları güvenin meydana getirdiği dolaylı etki sonucunda bu iki değişken arasındaki toplam etki büyüklüğü anlamlı bulunmuştur. Bu araştırma, okul müdürlerinin davranışlarının okula ilişkin güven algısını nasıl etkilediğini ve oluşan bu algının öğretmen davranışlarına nasıl yansıdığını göstermesi bağlamında eğitim yönetimi alanyazınına katkı sunmaktadır.