Eğitim Sisteminde Mülteciler: Türk ve Mülteci Öğrenci Görüşleri

ÖZ

Türkiye’de eğitim alanındaki en önemli konulardan biri, son dönemde mülteci sayısının hızla artması sonucu mülteci eğitimi olmuştur. Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de mültecilere yönelik verilen eğitimin mülteci ve Türk öğrencilerin görüşlerine göre incelenmesidir. Araştırmanın temel varsayımı, mülteci öğrencilerin akademik süreçlere etkin katılımlarının sağlanması ve okul sosyal ortamında kabul görmeleri için özelliklerinin, yaşadıkları deneyimlerin bilinmesi ve akranlarının mültecilere yönelik tutum ve davranışlarının incelenmesi gerektiği şeklindedir. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan fenomenoloji deseninin kullanıldığı araştırmanın katılımcılarını 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Ordu ili Altınordu ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bir devlet ortaokulunda eğitim öğretim hizmeti alan 50’si Türk 10’u mülteci olmak üzere toplam 60 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri mülteci öğrencilerden odak grup görüşmesi ile Türk öğrencilerden ise bir ders saati süresince yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler MAXQDA 2020 nitel analiz programına aktarılarak kodlanmış ve analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda mülteci öğrenciler, akranları tarafından kabul görmediklerini, sosyal hayata uyumları konusunda sosyal bilgiler dersinden ziyade sayısal ve Arapça olan derslerin kendilerine katkı sağladığını, öğretmenlerinin kendilerine yaklaşım tarzlarının iyi olduğunu ve yaşadıkları sorunların temelinde ise Türkçe dil yetersizliklerini gördüklerini belirtmişlerdir. Türk öğrenciler ise, mülteciler hakkında genellikle olumsuz düşüncelere sahip olduklarını, öğretmenlerin mülteci olan arkadaşlarına karşı iyi bir yaklaşım sergilediklerini, Sosyal Bilgiler dersinin mültecilerin topluma uyumuna katkı sağlamadığını, okul ve toplum ile ilgili sorunların mülteci öğrencilerden kaynaklandığını belirtmişlerdir. Mültecilerin sosyal kabulü ve akademik başarıları için dil eğitimi başta olmak üzere kültürel uyum ile ilgili eğitimlerin yapılması önerilmektedir.